دوغیکی از نوشیدنی‌های سنتی و پرطرفدار ایرانی است که از ترکیب ماست، آب و گاهی نمک و سبزیجات خشک مانند نعناع تهیه میشود. این نوشیدنی به‌دلیل خواص خنک‌کننده، هضم آسان و طبع ملایم، در میان ایرانیان به‌ویژه در فصل‌های گرم سال محبوبیت زیادی دارد. اما یکی از سوالاتی که گاهی مطرح میشود این است که:
آیا دوغ باعث اسهال میشود؟
در این مقاله، با نگاهی دقیق‌تر به ترکیبات و اثرات دوغ، پاسخ این سوال را بررسی می‌کنیم.
۱. ترکیبات اصلی دوغ
دوغ معمولاً شامل موارد زیر است:
-
ماست(پایه اصلی)
-
آب
-
نمک (اختیاری)
-
گیاهان خشک معطر مثل نعناع یا آویشن
-
در برخی موارد: گازدار بودن (در دوغ‌های صنعتی)
ماست، منبعی غنی از پروبیوتیک‌ها(باکتری‌های مفید) است که برای سلامت روده و گوارش مفید هستند. اما واکنش بدن به این باکتری‌ها ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد.
۲. چه زمانی دوغ می‌تواند باعث اسهال شود؟
در حالت کلی، دوغ به تنهایی موجب اسهال نمی‌شود، اما در شرایط زیر ممکن است این اتفاق بیفتد:
الف. عدم تحمل لاکتوز
برخی افراد به قند موجود در لبنیات (لاکتوز) حساسیت دارند. این افراد پس از مصرف دوغ یا ماست ممکن است دچار علائمی‌مانند نفخ، دل‌پیچه، یا اسهال شوند.
اگر بعد از نوشیدن دوغ دچار ناراحتی گوارشی می‌شوید، ممکن است به لاکتوز حساس باشید.
ب. مصرف بیش از حد دوغ گازدار
برخی دوغ‌های صنعتی حاوی دی‌اکسیدکربن هستند (دوغ گازدار). این نوع دوغ ممکن است در بعضی افراد به‌ویژه کسانی که معده حساسی دارند، باعث شل شدن مدفوع یا اسهال شود.
پ. دوغ آلوده یا فاسد
مصرف دوغی که در شرایط بهداشتی مناسب نگهداری نشده یا تاریخ انقضای آن گذشته باشد، می‌تواند باعث بروز اسهال ناشی از مسمومیت غذایی شود.
۳. نقش پروبیوتیک‌ها در دوغ
پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی هستند که در ماست و دوغ طبیعی وجود دارند و معمولاً برای سیستم گوارشی مفیدند. این باکتری‌ها می‌توانند تعادل فلور روده را حفظ کرده و حتی به درمان اسهال خفیفناشی از آنتی‌بیوتیک‌ها یا عفونت‌های خفیف کمک کنند.
بنابراین، در افراد سالم، دوغ به‌جای ایجاد اسهال، ممکن است به بهبود عملکرد روده کمک کند.
۴. آیا دوغ برای درمان اسهال مفید است؟
در موارد خاصی بله. به‌خصوص اگر اسهال ناشی از اختلالات گوارشی خفیف باشد، مصرف دوغ ساده (بدون گاز، بدون نمک زیاد، بدون مواد افزودنی) می‌تواند به ترمیم فلور روده کمک کند. همچنین، دوغ به تأمین مایعات و الکترولیت‌های بدن کمک میکند که در طول اسهال بسیار مهم است.
اما در موارد زیر نباید دوغ مصرف شود:
-
اسهال شدید و مزمن
-
وجود تب یا نشانه‌های مسمومیت غذایی
-
وجود بیماری‌های التهابی روده مثل کرون یا کولیت
-
کودکان خردسال بدون تجویز پزشک
۵. نتیجه‌گیری
دوغ به‌تنهایی عامل ایجاد اسهال نیست و در بیشتر افراد سالم، به‌ویژه اگر طبیعی و تازه باشد، نه تنها مشکلی ایجاد نمی‌کند بلکه به سلامت روده کمک میکند. با این حال، افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز یا کسانی که دوغ‌های صنعتی گازدار را بیش از حد مصرف می‌کنند، ممکن است دچار علائم گوارشی شوند.
پیشنهاد:اگر پس از مصرف دوغ دچار دل‌درد یا اسهال می‌شوید، بهتر است با پزشک مشورت کنید و از مصرف دوغ‌های صنعتی گازدار یا پرنمک خودداری کنید.
منبع : آیا دوغ برای اسهال خوبه ؟